سردار جلال ستاره: استقرار امنیت پایدار در مناطق مرزی، مستلزم پیاده‌سازی رویکردهای نوین مبتنی بر تحول دیجیتال و عدول از متدهای سنتی مدیریت و کنترل است.

به گزارش روابط عمومی مدرسه عالی حکمرانی شهید بهشتی، نشست تخصصی «مرزهای جمهوری اسلامی ایران - چالش‌ها و فرصت‌ها» با حضور سردار دکتر جلال ستاره، جانشین فرماندهی مرزبانی فراجا، در این مدرسه برگزار شد. در این نشست، تحلیل جامعی از وضعیت مرزهای کشور ارائه و راهکارهای نوین برای تقویت امنیت و بهره‌برداری از ظرفیت‌های راهبردی مناطق مرزی مطرح گردید. 

سردار ستاره چالش‌های مرزی ایران را در چهار دسته اصلی طبقه‌بندی کرد.

چالش‌های اقتصادی شامل تفاوت چشمگیر قیمت‌ها ناشی از یارانه‌ها که قاچاق کالا را به فعالیتی سودآور تبدیل کرده است، نرخ بالای بیکاری در مناطق مرزی که برخی مرزنشینان را به سمت اقدامات غیرقانونی سوق می‌دهد و پیوند منافع قاچاقچیان و گروه‌های مجرم با کشورهای همسایه و فرامنطقه‌ای.

چالش‌های امنیتی شامل فعالیت گروه‌های تروریستی از جمله گروه‌های تکفیری در شرق و غرب، تجزیه‌طلبان در غرب و جنوب غرب، و منافقین که همچنان در مناطق مرزی فعال هستند، همکاری قاچاقچیان در برخی موارد با سرویس‌های اطلاعاتی منطقه‌ای، و مواجهه ایران با موج مهاجرت غیرقانونی از کشورهای افغانستان، پاکستان و بنگلادش است در حالی که شهروندان ایرانی نیز به ترکیه، امارات و عمان مهاجرت می‌کنند.

اختلافات مرزی نیز بخش مهمی از چالش‌ها را تشکیل می‌دهد؛ در مرز افغانستان، سه منطقه دوغارون، سیستان و تایباد به عنوان نقاط بحرانی با پتانسیل درگیری مسلحانه شناسایی شده‌اند. در مرز عراق، تنش‌ها در اروندرود و مناطق خشکی شامل اسکله‌های البکر، الامیه و گرمیشه ادامه دارد. با امارات، اختلاف بر سر حاکمیت جزایر سه‌گانه تنب بزرگ، تنب کوچک و بوموسی همچنان پابرجاست.

در نهایت، چالش‌های ساختاری شامل عدم وجود یک رویکرد امنیتی یکپارچه و تعدد نهادهای تصمیم‌گیر در حوزه مرزها، قدیمی بودن قوانین موجود در حوزه مرزها که منجر به همپوشانی وظایف نهادهای مختلف می‌شود و نیاز به بازنگری و کارآمدسازی سیاست‌های مرزی با کشورهای همسایه است.

جانشین فرماندهی مرزبانی فراجا به فرصت‌های بی‌نظیر مرزی ایران نیز اشاره کرد.

 این فرصت‌ها شامل کنترل ۱۰۰ درصدی شمال تنگه هرمز که محاصره اقتصادی ایران را خنثی کرده است و بهره‌گیری از پیاده‌روی اربعین به عنوان ابزاری قدرتمند برای نفوذ فرهنگی.

سردار ستاره برای حل چالش‌ها و بهره‌برداری از فرصت‌ها، پیشنهادهای راهبردی زیر را مطرح کرد: اولاً، بازتعریف امنیت مرزی با ایجاد مرجع واحد تصمیم‌گیری و حذف موازی‌کاری‌ها در این حوزه. ثانیاً، اصلاحات اقتصادی از طریق حذف تدریجی یارانه‌ها و اجرای طرح‌های اقتصاد خرد و چندوجهی با اعطای وام‌های کم‌بهره. ثالثاً، دیپلماسی فعال با به‌روزرسانی موافقت‌نامه‌های مرزی و تشکیل کمیسیون‌های مشترک با کشورهای همسایه. و نهایتاً، هوشمندسازی مرزها با استفاده از فناوری برای کاهش هزینه‌های مرزبانی و افزایش هزینه اقدامات مجرمانه.