دکتر اسماعیل شهرآئینی: موفقیت ایران در گرو «مدیریت تنشهای داخلی و منطقهای»، «حفظ بازدارندگی پایدار»، «دیپلماسی فعال منطقهای» و «تقویت تابآوری اقتصادی»
نشست تخصصی جهاد تبیین در مدرسه عالی حکمرانی شهید بهشتی
به گزارش روابط عمومی مدرسه عالی حکمرانی شهید بهشتی، نشست تخصصی جهاد تبیین با سخنرانی دکتر اسماعیل شهرآئینی و با موضوع «تبیین راهبرد امنیت ملی ۲۰۲۵ آمریکا و تحلیل تهدیدها و فرصتها برای جمهوری اسلامی ایران» برگزار شد.
اهداف و منطق انتشار سند راهبردی آمریکا
دکتر شهرآئینی رئیس پژوهشکده حکمرانی مدرسه عالی حکمرانی شهید بهشتی در آغاز سخنان خود، علت انتشار سند امنیت ملی آمریکا را اعلام چارچوب سیاستها به سایر کشورها و تأثیرگذاری بر استراتژیهای آنان دانست. وی با اشاره به مقدمه سند که توسط ترامپ نگاشته شده، اظهار داشت: «ترامپ اعلام کرده برای اینکه آمریکا قویترین، ثروتمندترین و موفقترین کشور باقی بماند، نیاز به یک استراتژی واقعی دارد.»
نقد استراتژیهای پیشین و اشتباهات دولتهای گذشته
سخنران نشست با اشاره به نقدهای تند سند نسبت به استراتژیهای پیشین آمریکا پس از جنگ سرد، آنها را «فهرست آرزو»، «شعارهای مبهم» و عامل «گم کردن منافع ملی» توصیف کرد. از منظر ترامپ، اشتباهات اصلی دولتهای گذشته شامل «جهانیسازی افراطی»، «اجازه به متحدان برای مفتسواری امنیتی»، «وابستگی به نهادهای بینالمللی ضد حاکمیت ملی» و «تضعیف هویت و شخصیت آمریکا» بوده است.
اولویتهای جدید امنیت ملی آمریکا
دکتر شهرآئینی اولویتهای جدید و کلیدی در سند ۲۰۲۵ را اینگونه برشمرد:
- امنیت مرزی در سطح دفاع نظامی
- صنعت داخلی به عنوان ستون قدرت ملی
- فناوری به عنوان میدان اصلی رقابت آینده
- مهاجرت و مواد مخدر به عنوان تهدید امنیت ملی
وی تأکید کرد: «آمریکا دیگر در حوزه آرمانها مداخله نمیکند، مگر اینکه منافع مذکور (مرزها، زنجیره تأمین، انرژی، فناوری و قدرت نظامیاش) مورد تهدید قرار گیرد.»
خواستههای داخلی آمریکا در سند
سخنران نشست به تفصیل به «خواستههای آمریکا» از دیدگاه این سند پرداخت:
- مرزها و مهاجرت: کنترل کامل و محدودسازی.
- زیرساخت: مقاوم در برابر بحرانهای طبیعی و حملات.
- قدرت نظامی: حفظ قویترین ارتش جهان با قابلیت پیروزی سریع و کمهزینه.
- اقتصاد: حفظ عنوان قویترین اقتصاد جهان به عنوان پایه قدرت.
- انرژی: دستیابی به سلطه انرژی و استفاده از آن به عنوان ابزار ژئوپلیتیک.
- قدرت نرم: ترویج ارزشها با احترام به فرهنگ دیگران، اما «بدون عذرخواهی از گذشته».
- صنعت: احیای پایگاه صنعتی و توان تولید در زمان صلح و جنگ.
- علم و فناوری: حفظ برتری در هوش مصنوعی، محاسبات کوانتومی، زیستفناوری و حفاظت از مالکیت فکری.
- هویت فرهنگی: احیای سلامت معنوی، خانواده سنتی، روحیه کار و امید به آینده.
خواستههای آمریکا از جهان و مناطق مختلف
رئیس پژوهشکده حکمرانی خواستههای منطقهای آمریکا را در سند به شرح زیر ترسیم کرد:
- نیمکره غربی: ایجاد ثبات، مهار مهاجرت، مقابله با کارتلها و جلوگیری از نفوذ قدرتهای فرامنطقهای (نسخه ترامپی دکترین مونرو).
- هند-اقیانوس آرام: ترویج تجارت آزاد، مهار آسیب اقتصادی چین و تأمین امنیت مسیرهای دریایی.
- آفریقا: حفظ دسترسی به زنجیره تأمین مواد معدنی و انرژی و جلوگیری از تبدیل این قاره به «عمق استراتژیک چین».
- اروپا: تأمین امنیت اما با مسئولیتپذیری بیشتر خود اروپاییها.
- خاورمیانه: جلوگیری از سلطه یک قدرت متخاصم، بدون درگیری در جنگهای بیپایان.
استراتژی کلان و اصول راهنما
سخنران در بخش پایانی به استراتژی و اصول کلان مندرج در سند اشاره کرد که شامل «پایان عصر مهاجرت انبوه»، «حفاظت از آزادیهای بنیادین» و «تقسیم بار امنیتی با متحدان» میشود. اصولی مانند «America First»، «صلح از مسیر قدرت»، «عدم مداخله به عنوان پیشفرض» و «واقعگرایی منعطف» از جمله مبانی این راهبرد عنوان شد.
تحلیل جایگاه جمهوری اسلامی ایران
دکتر شهرآئینی در تحلیل نهایی خود با استناد به اسناد پیوست، خاطرنشان کرد که سند ۲۰۲۵ رویکرد «مهار کمهزینه» جمهوری اسلامی ایران را دنبال میکند، نه حذف یا جنگ مستقیم. این رویکرد همزمان هم تهدیدهای مزمن (اقتصادی، امنیتی، فناورانه) و هم فرصتهایی (مانند کاهش احتمال جنگ مستقیم، تنفس راهبردی و فرصتهای دیپلماتیک) برای ایران ایجاد میکند. موفقیت ایران در گرو «مدیریت تنشهای داخلی و منطقهای»، «حفظ بازدارندگی پایدار»، «دیپلماسی فعال منطقهای» و «تقویت تابآوری اقتصادی» ارزیابی شد.
شایان ذکر است، سلسله نشستهای تبیین حکمرانی با هدف واکاوی راهبردهای قدرتهای جهانی و تدوین پاسخهای راهبردی بومی در مدرسه عالی حکمرانی شهید بهشتی ادامه خواهد داشت.
سروش
نظر شما :