جایگاه مساجد به عنوان فضای شهری ایرانی – اسلامی

چکیده: ‌‌‌‌‌‌‌فضاهای شهری همواره به عنوان قلب تپنده شهر یادشده است که این جایگاه و ارزش بی بدیل فضاهای شهری را می رساند. امروزه تلاش شهرسازی بر ایجاد و گسترش فضاهای شهری چند بعدی مناسب با محیط و فرهنگ زندگی افراد در راستای ارتقا رفاه عمومی می باشد. از بعد از ورود اسلام به ایران مسجد به عنوان نماد مذهبی – سیاسی علاوه بر نقش عبادتگاهی به ایفای نقش در زندگی اجتماعی مردم پرداخته است. پژوهش حاضر به بررسی ویژگی های مسجد و مقایسه آن با ویژگی های مورد نظر فضای شهری در شهرسازی می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که مسجد در فرهنگ ایرانی – اسلامی علاوه بر داشتن ویژگی های یک فضای شهری به عنوان یک فضای تاثیرگذار و پیوند دهنده اجتماعی، قابلیت ایجاد تشکیلات اجتماعی و جامعه مدنی را در خود دارد؛ بطوری که حس تعلق و حس مکانی که در استفاده کنندگان از این مکان به وجود می آید و همگامی این حس با فضای روحانی و عبادتگاهی مسجد، یک کل روانی به هم پیوسته را ایجاد می کند که حتی بالاتر از دیگر فضاهای شهری مشابه می باشد. این پژوهش از نوع مروری – ترویجی بوده است و از اسناد و منابع کتابخانه ای تاریخی و مذهبی مرتبط با موضوع استفاده گردیده است.