تبیین مولفه‌های حکمرانی متعالی در اسلام

چکیده: در این مقاله به تبیین آراء و نظریه‌های اندیشمندان مسلمان پیرامون حکمرانی متعالی در اسلام پرداخته‌ایم. در دنیای کنونی و در گذر از حکمرانی بَد به حکمرانی مطلوب شناخت وضعیت ایده‌آل و آرمانی تلاش اکثر جوامع جهانی است. اینکه حکمرانی از آنچه شخص یا گروهی می‌باشد و ویژگی‌های فردی و ایدئولوژیکی زمامدار یا حاکمان چه باید باشد، بحث اساسی محافل حکمرانی است. ویژگی‌ها و مولفه‌های عمده و اساسی حکمرانی‌ها در مطلوبیت و کسب رضایت مردمی از آن‌ها مهم‌ترین مباحث در حکومت‌داری و رسیدن به کمال و سعادت افراد و جوامع است. در همین راستا، با بیان اندیشة سیاسی دانمشندان مسلمان به بحث و تجزیه و تحلیل آن پرداخته‌ایم. در این میان، بیشتر نظریه‌ها از عدالت به عنوان شاخصة اصلی در کنار دیگر ویژگی‌های حکمرانی متعالی صحبت کرده‌اند. رویکرد اصلی حکمرانی متعالی اسلامی کمال مادی و اخروی انسان‌ها بوده و این به دلیل گرایش خدا‌محوری آن است. از سوی دیگر، اسلام با نگرشی خدامحور، سعادت اخروی را هدف خلقت انسان‌ها و جوامع معرفی می‌نماید. بر همین اساس، از آنجایی که هدف خلقت دنیا، انسان‌ها، جوامع و تشکیل حکومت‌ها نیل به سعادت َابدی‌است، لذا آشکار شدن ویژگی‌های بهترین نوع حکمرانی برای معرفی آن‌ها و نیز تبعیت مردم از چنین حکومت‌هایی ضروری است.