کاوشی در گستره حکمرانی علم: یک مرور قلمرویی

چکیده: با طرح نظریه حکمرانی در محافل علمی در طول سه دهه گذشته، این نظریه به یکی از موضوعات برجسته علمی، بدل گردید. نظریه و یا رهیافت حکمرانی به تدریج در حوزه های مختلفی چون آب، انرژی، سلامت، آموزش عالی و علم طرح گردید. حکمرانی علم، به عنوان جهت دهی به رفتارها و افعال بازیگران سیستم علم از طریق مکانیسم های تبعیت، در نظر گرفته شده و از زوایای مختلف مورد پژوهش قرار گرفته است. اما تاکنون یک مرور قلمرویی در این موضوع صورت نگرفته است. هدف این پژوهش، توصیف و تحلیل مطالعاتی بود که بر روی موضوع حکمرانی علم متمرکز شده اند تا از این رهگذر، یک تصویر کلی از پژوهش در این حوزه، بدست آید. روش به کارگرفته شده در این مقاله، روش مرور قلمرویی است که توسط آرکسی و اومالی ارائه شده است. مطالعات شناسایی شده از طریق جستجو در پایگاه های داده ای معتبر بدست آمده اند. از 327 مدرک بدست آمده، 49 مدرک با معیارهای ورود این مقاله، همخوان بودند. حکمرانی علم در کشورهای مختلف، توسط پژوهشگران متفاوتی و با روش های پژوهشی متنوعی مورد کاوش قرار گرفته است. به طور عمده، تمرکز مطالعات بر روی چالش های اخلاقی پیشرفت های علم و فناوری، مشارکت عمومی و جنبه های نظریه سیاسی حکمرانی علم بوده است. پژوهش های آینده این حوزه می تواند با ترکیب یافته های مختلف پژوهش های موجود، به ساخت چارچوب ها و نظریه های قوی در حکمرانی علم پرداخته و شناخت ما از این حوزه علمی را افزایش دهد.