نشست تخصصی ۲: «چیستی حکمرانی»
محورهای نشست:
- سطوح حکمرانی
- بازیگران حکمرانی
- مؤلفه‌های حکمرانی
- حوزه‌های حکمرانی
- حکمرانی، سیاست‌گذاری و مدیریت
در این نشست، دکتر غلامرضا سلیمی پس از بحث و بررسی پیرامون معنای لغوی و اصطلاحی حکمرانی، گفت: حکمرانی بر جنبه‌های رسمی و غیررسمی اعمال حاکمیت دلالت دارد. از این رو حاکمیت برای پیاده‌سازی نظریه حکومت که در آن چیستی و چرایی حکومت تبیین می‌شود با به‌کارگیری نقش‌آفرینان نقش‌های مختلف و ابزارهای سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری به اعمال حکمرانی می‌پردازد.
برخی از کارکردهای حکمرانی عبارتند از:
- کارکرد سیاست‌گذاری به‌طور مشخص بخش هنجاری حکمرانی به شمار می‌رود که در آن حاکمیت بایدها ونبایدهای پیش روی جامعه را تعیین می‌کند. بر این اساس تعیین منافع عمومی و یا اهداف بلندمدتی که جامعه باید به آن‌ها دست یابد در کارکرد سیاست‌گذاری محقق می‌شود.
- کارکرد تنظیم‌گری شامل مجموعه مداخلات حاکمیتی در فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی با استفاده از ابزارهای مختلف حقوقی، اقتصادی، اجتماعی و ... با هدف تحقق سیاست‌ها و یا منافع عمومی است.
- کارکرد تسهیل‌گری شامل مجموعه اقداماتی است که با هدف توانمندسازی بازیگران مختلف برای فعالیت اثربخش و ایجاد هم‌افزایی میان آن‌ها صورت می‌پذیرد. یکی از ابعاد اصلی تسهیل‌گری فراهم آوردن زیرساخت مناسب برای فعالیت بازیگران است.
دکتر سلیمی رابطه بین مدیریت و حکمرانی را با استفاده از کلمات شهید بزرگوار مرتضی مطهری در کتاب «مقدمه‌ای بر حکومت اسلامی» توضیح دادند؛
«مدیریت غیر از حکمرانی است. در مدیریت مسئله حکم کردن و حکمرانی نیست. (مدیریت) وقتی (است) یک جمعی تشخیص می‌دهند که احتیاجی هست که یک فرد، جامعه یا مجموعه‌ای را اداره کند و بر همه خصوصیات نظارت داشته باشد» (شهید مطهری، ۱۳۹۶: ۱۵)
بنابراین رابطه بین سه مفهوم ولایت، حکمرانی و مدیریت به این صورت است:
دکتر سلیمی در ادامه به سبک‌های حکمرانی اشاره کرده و سبک‌های حکمرانی سلسله مراتبی، سبک حکمرانی بازاری و سبک حکمرانی شبکه‌ای را سه سبک مطرح در حوزه حکمرانی بیان کرد. با این سبک‌ها، در سطوح مختلف زیر حاکمیت اعمال می‌شود:
- سطح جهانی و بین‌المللی
- سطح ملی و کشوری
- سطح محلی و شهری
- سطح سازمانی و بنگاهی
وی حوزه‌های حکمرانی را محدود به اقتصاد و فرهنگ ندانسته، بلکه آن را جوهره‌ای بیان کرد که در حوزه‌های مختلف و متعدد دیگری نیز از جمله موارد زیر، حضور دارد:
- حکمرانی رسانه
- حکمرانی پژوهش
- حکمرانی دانشگاه
- حکمرانی دانش
- حکمرانی فناوری اطلاعات
- حکمرانی سلامت
- حکمرانی آب
- حکمرانی ورزش
- و...
دکتر سلیمی در نهایت، به تبیین مبانی نئولیبرالیستی و تکثرگرایانه «حکمرانی خوب» پرداخته و بیان کردند که وقتی از حکمرانی استفاده می‌کنیم، مقصود حکمرانی خوب نبوده بلکه این مدل، مدل خاصی از حکمرانی است که بانک جهانی تجویز نموده است.
سروش
نظر شما :