نسبت عدالت جغرافیایی با حکمرانی دفاعی -امنیتی با تاکید بر مناطق مرزی

چکیده: هدف بنیادی برنامه‌ریزی‌های فضایی و آمایش سرزمین توسعه متوازن سرزمینی و کاهش عدم تعادل در سطوح ملی و منطقه‌ای، است توسعه متعادل در سطح ملی یکی از پیش‌شرط‌های نیل به اهداف توسعه‌پایدار است. پایداری و تناظر در میزان رفاه اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و بهره‌برداری از منابع و امکانات متناسب با حفظ منابع طبیعی و محیط‌زیست در مناطق فراهم‌کننده الزامات عدالت فضایی و تسریع فرایند توسعه‌ملی است. ضرورت نیل به این مهم در ماده ۴۸ قانون اساسی و در بیانیه گام دوم انقلاب از سوی مقام معظم رهبری به صراحت آمده است. مقاله حاضر با رویکرد توصیفی و تحلیلی و بر اساس داده های مربوط به شاخص‌های توسعه انسانی و هچنین نظریه گام دوم انقلاب مقام معظم رهبری، به دنبال بررسی نقش نظام توزیع عادلانه در پهنه سرزمینی ایران و پیامدهای امنیتی- و دفاعی آن می‌باشد. با بررسی و تحلیل یافته‌ها مشاهده می‌شود که توسعه سرزمینی وبرنامه‌ریزی فضایی کشور بر پایه تفاوت‌های جغرافیایی در ۴۰ سال اول انقلاب اسلامی با وجود تلاشهای زیاد از عدالت فضایی و جغرافیایی دور بوده و ساختار مرکز- پیرامون الگوی غالب روابط فضایی و نظام توزیع بوده است. این مسئله موجب چالش‌های اساسی، از جمله تمرکزگرایی شدید در پایتخت و مراکز استانی و همچنین مهاجرت ساکنان استان‌های محروم و به ویژه مناطق مرزی کشور شده که خود پیامدهای منفی بر امنیت ملی و دفاعی کشور دارد.