مطالعه و تبیین جایگاه استراتژی سنگربندی برون‌مرزی در منظومه حکمرانیِ دفاعی ـ امنیتی جمهوری اسلامی ایران

چکیده: بین امنیت و حکمرانیِ خوب پیوندی ناگسستنی برقرار است و از یک منظر مهم‌ترین کارویژه‌ی حکمرانِ خوب تلاش جهت پدیدار ساختن امنیت سرزمینی مرزی است. جمهوری اسلامی ایران در گستره‌ی بحران‌زا و چالش‌آفرین غرب آسیا قرار دارد و مشخصاً نواحی غربی آن از دیربار در معرض تهدیداتِ حیاتی بوده است. حکمرانان کنونی ایران علاوه بر استقرار یگان‌های کارآزموده‌ی نظامی در مناطق مرزی، اتخاذ یک استراتژی برون‌مرزی به منظور دور نگه داشتن تهدیدات از مرزهای بین‌المللی را اهرمی مناسب می‌پندارند که فقدان آن تأمین و تثبیت امنیت در چنین محیط بحران‌زایی را دشوار می‌سازد. سؤال اصلی پژوهش این است که استراتژی سنگربندی برون‌مرزی در منظومه‌ی حکمرانیِ دفاعی امنیتی ایران از چه اهمیت و جایگاهی برخوردار است؟ فرضیه پژوهش این است که استراتژی سنگربندی برون‌مرزی جمهوری اسلامی ایران متشکل از سه لایه‌ی دفاعی در عراق، سوریه و لبنان بوده و در سپهر وجود عناصر قوام‌بخشی نظیر سپاه قدس، حزب‌الله لبنان، اتحاد با کشورهای سوریه و عراق، حشد الشعبی و داوطلبان شیعه همچون فاطمیون و زینبیون، نقش پایه‌ای در موفقیت الگوی حکمرانیِ دفاعی امنیتی ایفا می‌کند و در شرایط کنونی عدم وجود چنین راهبردی، امنیت سرزمینی ایران از سوی آمریکا، رژیم صهیونیستی، سازمان‌های تروریستی تکفیری و گروه‌های نیابتی عربستان و امارات در معرض تهدید قریب و جدی قرار خواهد گرفت. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که ایران با استفاده از بازدارندگی شبکه‌ای، استراتژی سنگربندی برون‌مرزی را عملیاتی ساخته و نتایج مطلوب این الگو در امنیتی سازی برای سرزمین و مرزها منجر به این شده تا در منظومه‌ی حکمرانی جایگاه ویژه‌ای داشته باشد. روش پژوهش کیفی بوده، مسئله اصلی با رویکرد توصیفی تحلیلی بررسی شده و ابزار گردآوری داده‌ها نیز فیش‌برداری است.