مبانی حکومت دینی در اندیشه مرحوم علی صفایی حائری

چکیده: ‌‌‌‌‌‌‌نظریات حکومت مبنای نظریات و شیوه های حکمرانی است و نظریات و روش های حکمرانی در پی تحقق اصول و ارزش های نظریات حکومت هستند. حکومت دینی یکی از مهم ترین مباحث چالشی پس از انقلاب اسلامی است که اندیشمندان معاصر به آن پرداخته اند. مرحوم علی صفایی حائری نیز یکی از اندیشمندان معاصر در علوم اسلامی است که به موضوع مبانی حکومت دینی و شبهات این حوزه پرداخته است. ویژگی مهم مباحث مطرح شده در آثار ایشان، نظام مندی و هماهنگی مطالب با اجزای نظام فکری ایشان است. در واقع حکومت اسلامی به عنوان جزئی از جهان بینی یا طرح بنیادین ایشان مطرح می شود که از حضوریات و معرفت دینی شروع می شود و اصول عقاید و جهان بینی را در بر می گیرد و تا نظامات دینی در حوزه اجتماعی امتداد می یابد. در دیدگاه ایشان ارتباط حکومت و دین از دو طریق تحلیل دین پژوهی جایگاه حکومت در دین و تحلیل محتوایی جایگاه حکومت در دین، مشخص می شود. از نظر ایشان نظریه های دولت مرسوم مانند نظریه دولت لیبرال یا دولت رفاه، تناسبی با نظام اسلامی ندارد و ایشان ایده «دولت آموزگار» را مطرح و مبانی مشروعیت و مقبولیت حکومت دینی را با بررسی تطبیقی در اندیشه شیعی و اندیشه اهل سنت بررسی می کنند. در نهایت در مقام پاسخگویی به طرح شبهات پیرامون نظریه حکومت دینی می پردازند.